معرفی سبک گوتیک و رنسانس

سبک معماری گوتیک (Gothic Architecture)

یکی از سبک‌های معماری که تغییر و تحول بزرگی در جهان به وجود آورد، سبک گوتیک بود. این سبک دستاورد اروپایی‌ها بود، که پیشرفت عظیمی در معماری ایجاد کرد. ساختمان‌هایی ساخته شد که با دیگر سازه‌ها متفاوت بود. ساختمان‌هایی که به سبک گوتیک ساخته می‌شد، معمولا بلندتر و سبک‌تر بودند و در میان سازه‌های دیگر بسیار خودنمایی و جلب توجه می‌کردند. در این مقاله سبک گوتیک و رنسانس توسط شرکت ساختمانی پارسلند معرفی می‌شود.

سبک معماری گوتیک اغلب برای ساخت کلیساها مورد استفاده قرار می‌گرفت. یکی از ویژگی‌های این بناها وجود طاق‌های نوک تیز بود. در این ساختمان‌ها بیشتر بر روی ارتفاع و نورپردازی تمرکز می‌شد.

سبک گوتیک در زمان قرون وسطی و در اروپای غربی و مرکزی ترویج یافت و از قرن 12 تا اواخر قرن 16 میلادی ادامه پیدا کرد.

نمونه‌های معماری سبک گوتیک

از بارزترین سازه‌هایی که با سبک گوتیک ساخته شده‌اند به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

کلیسای وست مینستر در لندن
کلیسای نوتردام در پاریس
کلیسای جامع کلن در آلمان
کلیسای جامع میلان در ایتالیا
کلیسای جامع کنتربری در انگلیس

مراحل معماری گوتیک

منشا شروع بناها با سبک گوتیک از شمال فرانسه بود. می‌توان ۳ مرحله برای سیر تکاملی سبک گوتیک در نظر گرفت:

1. گوتیک آغازین

دوره آغازین متمایز شدن از هنر رومانسک و خودسازی و تکامل شیوه گوتیک است، که نیمه قرن دوازدهم میلادی را فرا گرفت و به انگلستان نیز نفوذ داشت. معماری گوتیک ابتدایی با دوباره ساختن کلیسای سن دنی پاریس، در فرانسه آغاز گردید.

2. گوتیک پیشرفته

سبک گوتیک پیشرفته در انگلیس ترویج داشت، قسمت‌هایی از خانقاه کلیسای وست مینستر و شبستان و نمای غربی یورک مینستر (York Minster) در انگلیس به این سبک ساخته شده‌اند.

3. گوتیک شعاع سان

در نیمه‌ی اول قرن سیزدهم پنجره‌های سبک معماری گوتیک بزرگ‌ترین پنجره‌هایی بودند که ساخته می‌شدند. نمونه زیبایی از آن را می‌توان به کلیسای سنت شاپل در پاریس اشاره کرد. در گوتیک سبک مشعشع، بیشتر از ۷۰ درصد کل ساختمان را شیشه‌ها تشکیل می‌دادند.

عناصر سبک معماری گوتیک

عناصر کلاسیک در سبک معماری گوتیک با توجه به مکان، سن و نوع ساختمان می‌تواند متفاوت باشد، ولی اغلب با ۵ عنصر اصلی معماری گوتیک مشخص می‌شود:

• پنجره‌های بزرگ و رنگی

• طاق‌های نوک تیز

• طاق‌های آج دار

• تکیه گاه‌های پروازی

• تزئینات جزئی

معماران به کمک این ویژگی‌ها می‌توانستند ساختمان‌های بلندتر و محکم‌تری را بسازند. در هر مکانی، بناهایی با ستون‌های فرعی باریک، مناره‌های مارپیچ و ستون‌های اصلی قوسی شکل مشاهده نمودید، به سبک معماری گوتیک باید پی ببرید.

سبک معماری رنسانس (Renaissance architecture)

سبک معماری رنسانس، ظاهر معماری کلاسیک را تغییر داد و به آن جان بخشید. این سبک نسخه‌ای پیشرفته‌تر از معماری کلاسیک است و زیبایی بیشتری نسبت به آن دارد.

بناها و ساختمان‌هایی که به این سبک ساخته شده‌اند، معمولا ستون‌هایی با همان ظاهر معماری کلاسیک دارند. ولی در قسمت سنگ فرش‌ها و گنبدها تغییراتی داشته است.

سبک معماری رنسانس از اوایل قرن 14 در شهر فلورانس ایتالیا شروع شد. این سبک مدرن‌تر و کلاسیک‌تر از سبک گوتیک بود و در زمان کوتاهی در کل اروپا پخش شد. درسبک رنسانس، معماری رومیان و یونان باستان نیز مشاهده می‌شود. رنسانس روی نظم، هندسه تناسب و توازن تمرکز زیادی داشت.

ویژگی‌های معماری رنسانس

در سبک رنسانس ویژگی‌های اصلی سبک کلاسیک احیا شد. ولی شکل و کارکرد بناها و ساختار شهرها پس از مدتی دچار تغییر و تحول شد. طراحی بناهای رنسانس، به صورت مربعی و متقارن بود و ابعاد آن را طبق یک واحد اندازه گیری حساب می‌نمودند.

از دیگر ویژگی‌های معماری رنسانس می‌توان موارد زیر را نام برد:

چیدمان متقارن پنجره‌ها و درها
استفاده‌ی فراوان از ستون‌های کلاسیک و ستون‌های چسبیده به دیوار
آذین‌های بالای درب یا همان سنتوری‌های سه‌گوش
نعل درگاه مربعی شکل
طاق
گنبد
سقف داخلی مسطح یا حفره ‌مانند
طاقچه‌های داخل دیوار که با مجسمه پر می‌شدند

مراحل معماری رنسانس و معماران معروف این سبک

معماری رنسانس را می‌توان به ۳ مرحله‌ی آغازین، پیشرفته و پسین تقسیم کرد. بعضی از معماران معروف این دوره، در بعضی از این مراحل بیشتر از سایرین درخشیده‌اند.

رنسانس آغازین

برونلسکی و آلبرتی از پیشگامان مرحله‌ی آغازین معماری رنسانس هستند. که تقریبا از سال 1400 تا 1500 میلادی رواج داشت.

برونلسکی اولین معمار حقیقی سبک رنسانس بود که روش‌های کلاسیک را به این سبک وارد کرد. در طرح‌های وی بر تقارن و ابعاد دقیق تمرکز زیادی شده است و همه‌ی ویژگی‌های معماری، ارتباطی مستقیم با یکدیگر دارند.

آلبرتی اعتقاد داشت که معماری باید نتیجه‌ای زیبا داشته باشد و تحت تاثیر ویترویوس بود. همچنین باید از ابعاد و نسبیت طوری استفاده کرد که به بنا، دوام و ماندگاری دهد. آلبرتی را می‌توان جلودار طراحی نمای کلاسیک به شمار آورد.

رنسانس پیشرفته

در زمان رنانس پیشرفته معماری به اوج تقارن رسید. در این دوره علاوه بر تاکید روی زیبایی تعادل و تناسب، طرح مرکزی و تقارن چرخشی نیز مورد توجه قرار گرفت. معماران بر این باور بودند که اگر نقشه ساختمانی در اطراف مرکزی خود، ظاهری یکسان داشته باشد. به هماهنگی و زیبایی بناها می‌افزاید. به این ترتیب ساختمان‌ها و بناها در این دوره بیشتر به صورت هشت ضلعی، دایره‌ای و یا مربعی هستند.

رنسانس پسین

در مرحله بعد تا حدودی نظم و سادگی رنسانس پیشرفته نیز کم شد و تکلیف گرایی(Mannerism) جایگزین آن شد، که به نام رنسانس پسین شناخته می‌شود. معماران در این مرحله به دنبال نوآوری و پیچیدگی بودند. تکلیف گرایی در مجسمه سازی و نقشی به این صورت بود که شکل طولانی انسان را در موقعیت‌های غیرطبیعی و پیچیده قرار می‌دادند.

در معماری نیز شکل‌های کلاسیک کشیده می‌شدند و تعادل و هارمونی کلاسیک آن‌ها دچار بهم ریختگی می‌گشت. با این هنجارشکنی‌ها و جستجو برای ویژگی‌های تازه، تکیف گرایی به سبکی موثر تبدیل شد. این سبک تقریبا از سال 1520 و 1530 ترویج یافت و تا اواخر قرن 16 میلادی در ایتالیا ادامه داشت.

چند نمونه از معماری سبک رنسانس

مشهورترین سازه‌های سبک رنسانس به شرح زیر هستند:

کلیسای سن پیتر رم
موزه لوور پاریس
کلیسای جامع فلورانس
کلیسای جامع میلان
کلیسای سن‌لورنزو
کلیسای سانتا مارایا دلفوریه
ویلا کاپرا
کتابخانه لورنتسو

نتیجه گیری

در این مقاله سعی نمودیم درباره دو نوع سبک معماری جذاب گوتیگ و رنسانس، ویژگی‌ها، نمونه‌ها، مرحله‌های مختلف آن‌ها در هر دوره و… اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم. برای هرگونه اطلاعات در زمینه ساخت و ساز می‌توانید با شرکت ساختمانی پارسلند تماس حاصل فرمایید.

نویسنده: حمید قاسمی